بررسی تطبیقی تزیینات معماری در مدارس دوره آل مظفر شهر یزد

شهر یزد در قرن هشتم هـ . ق. شاهد رونق در ساخت بناهای عمومی، خصوصاً "مجموعه ها" بود. یکی از بخش های اصلی هر مجموعه "مدرسه" است. از حدود چهل مدرسه ی ساخته شده در سده ی هشتم هـ .ق. ، یک مدرسه بدون نقش، و شش مدرسه ی دارای نقوش تزیینی به دوران حاضر رسیده است. وی‍ژگی این مدارس، اصالت در نقوش و شیوه ی اجرا، استفاده از رنگ های متنوع، و سبکی خاص در «نقش بندی» است. از جمله ی منابع، متونی مکتوب در میانه ی قرن نهم هـ .ق. است که ضمن تبیین زمینه های فرهنگی، مختصراً به توصیف بناها و تزیینات آنها می پردازد؛ این توصیفات با آثار موجود مقایسه شده است. برای تطبیق نقوش مدارس با یکدیگر، نقشها، رنگها، کتیبه ها و محل اجرای آنها با ارایه ی جداولی نشان داده شده اند. ثبت و دسته بندی نقوش، به هدف حفظ، احیاء و تداوم مواریث فرهنگی به آیندگان صورت می گیرد. در معماری سنتی ایران، «نقش بندی» در تعامل و/ یا ادامه تولید معماری بوده است؛ پس تطبیق نوع، محل، قالب و شیوه ی اجرای نقوش، می تواند مکمل نظریه ی "سبک یزد" در معماری باشد. نسبت ساخت بنا با انتخاب شیوه ی تزیین آن، به شیوه ی تاریخی، توصیفی و تحلیلی بررسی شده است. اطلاعات، با مطالعه ی منابع مکتوب و مراجعه به آثار تاریخی، جمع آوری و به روش کیفی تحلیل شده است. از مهم ترین نتایج، دریافت اصولی کلی و جزیی درباره ی تزیین بنا در معماری سنتی ایران است. بازشناسی موردی و دقیق کم و کیف فضاهای آموزشی در ایران، به سهم خود، زمینه و معلوماتی را فراهم می کند تا مدارس و دانشگاه های امروز و فردا، در تداوم فرهنگ معماری ایرانی و اسلامی شکل بگیرد.